İnternet ortamında en çok ihlal edilen haklardan biri telif hakları olup, günümüzde müzik, film, karikatür gibi eserler üçüncü kişiler tarafından eser sahiplerinin izni olmadan çeşitli internet sitelerinde, sosyal medya hesaplarında, video izleme ve dosya paylaşım platformlarında yayınlanmaktadır. Nitekim yakın zamanda, ünlü karikatüristlere ait karikatürlerin izinsiz olarak bir takım internet sitelerinde paylaşılması ve bununla ilgili eser sahipleri tarafından başlatılan hukuki girişimler oldukça ses getirmiş; yer sağlayıcıların internet ortamındaki telif hakkı ihlallerinden kaynaklanan hukuki ve cezai sorumluluğu konusunu gündeme gelmiştir.
Ülkemizde yer sağlayıcıların yükümlülük ve sorumlulukları 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda (“İnternet Kanunu”) düzenlenmiştir. Bu Kanuna göre yer sağlayıcılar, hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilerdir. Örneğin Youtube gibi video paylaşım platformları, Facebook, Instagram gibi sosyal medya platformları, Gittigidiyor, Trendyol gibi e-ticaret siteleri, Ekşisözlük ve benzeri siteler yer sağlayıcı konumundadır.
İnternet Kanununa göre yer sağlayıcı, yer sağladığı içeriği kontrol etmek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir. Ancak yer sağlayıcı, haberdar edilmesi halinde, yer sağladığı hukuka aykırı içeriği yayından çıkarmakla yükümlüdür.
Dolayısıyla, yer sağlayıcıların telif hakkı ihlallerinden kaynaklanan hukuki sorumluluğu, kendilerine, yer sağladıkları ortamda telif hakkını ihlal eden bir içerik bulunduğunun bildirilmesi ile başlamaktadır. Söz konusu bildirim, eser sahibi tarafından yer sağlayıcıya ihtarname gönderilmesi, e-posta gönderilmesi, varsa telif hakkı ihlali bildirimi bölümünden başvuru yapılması vb. şekillerde yapılabilmektedir. Bildirim yapılmasına rağmen, telif hakkını ihlal eden içeriğin yer sağlayıcı tarafından yayından kaldırılmaması, yer sağlayıcının ihlal teşkil eden fiilden ve bundan kaynaklanan tazminat yükümlülüğünden sorumlu olmasına yol açmaktadır.
Telif hakkı ihlali aynı zamanda bir suç olduğundan, internet ortamında telif haklarının ihlal edilmesi durumunda, yer sağlayıcıların cezai bir sorumluluğunun olup olmayacağı da incelenmelidir. İnternet Kanununda yapılan değişiklikler ile, yer sağlayıcılar hakkında öngörülmüş hapis cezası gibi cezai yaptırımlar kaldırılmış, adli ve idari para cezaları getirilmiştir. Gerek İnternet Kanununda yapılan bu değişiklikler gerekse de cezaların şahsiliği ilkesi dikkate alınarak, günümüzde ceza mahkemeleri tarafından yer sağlayıcıların telif hakkı ihlallerinden kaynaklı bir cezai sorumluluğunun bulunmadığı yönünde kararlar verilmektedir.
Nitekim, ünlü bir karikatürüste ait bir karikatürün, eser sahibinin izni olmaksızın bir internet sitesinde yayınlanması üzerine yapılan cezai şikayet üzerine açılan davada, Ankara 1. Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi’nin 2021/79 E sayılı dosya üzerinden verdiği kararı ile, söz konusu karikatürlerin internet sitesinde paylaşılmak suretiyle eser sahibinin izni olmadan umuma iletildiğini ancak sanığın söz konusu internet sitesinde yer sağlayıcı olduğunu; karikatürlerin yer sağlayıcı tarafından değil ilgili internet sitesine üye olan kişiler tarafından paylaşılmak suretiyle umuma iletildiğini; yer sağlayıcının haberdar edilmesine rağmen söz konusu içeriği yayından kaldırmaması halinde ancak hukuki yönden sorumluluğunun doğabileceğini; cezai yönden sorumluluğu bulunmadığını ve cezaların şahsiliği ilkesi gereğince de ancak başkasına ait eseri izinsiz olarak umuma ileten içerik sağlayıcının cezai sorumluluğunun söz konusu olabileceğini belirtmiş; dolayısıyla sanığın davaya konu karikatürleri internet sitesine yüklemediği, yayınlanmadığı, dolayısıyla umuma iletmediği sonucuna varılarak sanığın beraatine karar verilmiştir.
Görüldüğü üzere yer sağlayıcıların internet ortamındaki telif hakkı ihlallerinden kaynaklanan hukuki ve cezai sorumlulukları farklılık göstermektedir. Bununla birlikte, yer sağlayıcıların, içerik sağlayıcılar ile birlikte hareket ettiği, ihlal teşkil eden içeriği kasten ve doğrudan kendileri paylaştıkları durumlarda, yer sağlayıcıların da içerik sağlayıcılar gibi bu ihlallerden kaynaklı hukuki ve cezai sorumluluklarının bulunacağı unutulmamalıdır.