Markaların İdari İptaline İlişkin Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğe İlişkin Değişiklikler TÜRKPATENT Tarafından Yayınlandı

• Türk Patent ve Marka Kurumu’na (“TÜRKPATENT”) markaların idari iptali yetkisi tanıyan SMK’nın 26. maddesi, 10 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
• Markaların idari iptali uygulamasının yürürlüğe girmesinden yaklaşık 14 ay sonra, TÜRKPATENT tarafından markaların idari iptaline ilişkin uygulamaya dair değişikleri içeren yönetmeliği yayınladı.

Arka Plan

10 Ocak 2017 tarihinde 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (“SMK”) yürürlüğe girmesiyle, markaların idari iptal uygulaması da Türk Marka Hukuku’na dâhil edilmiş oldu. Uygulaması 7 yıl süreyle ertelenen SMK’nın 26. maddesi, ilgili kişilerin marka iptalini TÜRKPATENT’ten talep edebileceğini ve markanın ciddi bir şekilde kullanılmaması, tescil kapsamında mallar veya hizmetler bakımından jenerik ya da yanıltıcı hale gelmesi veya teknik şartnameye aykırı olarak kullanılması (garanti veya ortak markalar için) hallerinde TÜRKPATENT tarafından iptal edilmesine ilişkin karar alabileceğine dair düzenleme getirmektedir.

Yedi yıllık sürenin sonuna yaklaşırken, 23 Ekim 2023 tarihinde, TÜRKPATENT, Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğe Yönelik Değişiklikleri (“Taslak Yönetmelik”) görüşlerin alınması için yayınlamış[1] olup, işbu gelişme ile 10 Ocak 2024 tarihi itibariyle Taslak Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ve idari iptal işlemlerinin böylelikle uygulamaya konulması beklenmekteydi.

Fakat beklentilere[2] rağmen yönetmelik yayınlanmamış ve 10 Ocak 2024 tarihi itibarıyla TÜRKPATENT iptal taleplerini “ön başvuru” olarak kabul etmeye başlamış ancak bir uygulama yönetmeliğinin bulunmaması nedeniyle, bu talepleri esastan incelemeye başlayamamıştır. İdari iptalin yürürlüğe girmesinden yaklaşık 14 ay sonra, 15 Mart 2025 tarihinde, markaların idari iptaline ilişkin Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayınlamıştır.

Yönetmelik

Yayınlanan Yönetmelik, bazı hususlar dışında Taslak Yönetmelik ile büyük ölçüde aynıdır.

Yönetmeliğin 30/A-3 maddesi uyarınca; iptal başvurusu, resmi ücretlerin ödenmesi ve aşağıdaki bilgileri içeren bir formun doldurulması ile yapılabilir:

• İptali talep edilen markanın tescil numarası ve iptal talebine konu mal ve hizmetler;
• İptal talebinde bulunan tarafın ve talep bir marka vekili aracılığıyla sunuluyorsa ilgili marka vekilinin (vekaletname gerekli değildir), kimlik ve iletişim bilgileri,
• İptal talebinin yasal gerekçeleri ve kullanmama nedeniyle iptal gerekçesi dışındaki yasal gerekçeler bakımından belge ve bilgiler.

Bunların yanı sıra; mahkeme önündeki iptal davalarından farklı olarak, aynı başvuruda birden fazla markaya karşı iptal talebinde bulunmak mümkün değildir. Yönetmelik, birden fazla markanın iptalini tek bir iptal talebiyle talep etmenin mümkün olmadığını ve ilgili kişilerin birden fazla markayı iptal etmek istemeleri halinde, her bir marka için ayrı ayrı iptal talebinde bulunmaları gerektiğini belirtmektedir.

Başvuru sahibi, iptal kararının talep tarihinden önce yürürlüğe girmesini talep ediyorsa bunu açıkça belirtmelidir. Nitekim, SMK’nın 27/2. maddesi uyarınca, iptal kararı, iptal talebinin yapıldığı tarihten itibaren geçerlidir ve iptal talebi sahibi, iptal koşullarının daha önceki bir tarihte doğduğunu iddia ediyorsa, bunu talebinde açıkça belirtmelidir.

Yönetmelik uyarınca; talep, marka sahibi veya yasal haleflerine karşı yapılmalıdır; ayrıca, iptal incelemesi sırasında hak sahibinin değişmesi hâlinde, sicilde hak sahibi olarak görünen kişiye karşı işlemlere devam edilecektir.

Yönetmelik’in 30/A-5. maddesi uyarınca, iptal talebi başvurusunun, resmi ücretin ödenmemesi, iptal talebi formunda çeşitli bilgilerin eksik olması ve iptal talebinin gerekçeleri ve hukuki dayanaklara ilişkin bilgi ve belgelerin yoksunluğu gibi eksikler içermesi, 30/A-3. ve 30/A-4. maddelerine uygun olarak yapılmaması halinde TÜRKPATENT iptal talebi sahibine; eksiklikleri gidermesi için 1 ay süre tanıyacaktır. Söz konusu eksiklik belirtilen süre içinde giderilmezse, iptal talebi TÜRKPATENT tarafından reddedilecektir. Yönetmelik, 5 yıldan az süredir tescilli markalara karşı kullanmama gerekçesiyle yapılan iptal taleplerinin doğrudan reddedileceğini düzenlemektedir.

Usulüne uygun olarak başvurusu yapılan bir iptal talebinin ardından; TÜRKPATENT, marka sahibinden, markanın tescil edildiği mal ve hizmetlerde, söz konusu markanın ciddi kullanımını kanıtlayan deliller veya kullanmamaya ilişkin haklı nedenlere dayandığını gösteren deliller sunmasını isteyecektir. Ayrıca, iptal talebinde bulunulacağı düşünülerek kullanım gerçekleşmişse talebin Kuruma sunulmasından önceki üç ay içinde gerçekleşen kullanım dikkate alınmayacaktır. Belirtilen süre içinde herhangi bir delil sunulmazsa veya sunulan delil, iptal talebine konu mal veya hizmetlerde ciddi kullanımı kanıtlamaya yeterli bulunmazsa, TÜRKPATENT iptal talebini kabul edecektir.

İptal talebine karşı (hakkında iptal talebinde bulunulan) marka sahibinin ilgili delilleri ve bilgileri sunmak için 1 ay süresi vardır ve talep etmesi halinde 1 ay ek süre tanınabilir. Gerekli görmesi halinde, TÜRKPATENT ek belge ve açıklamalar da talep edebilir.

Yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan prosedür SMK ile uyumludur; ancak, Yönetmelik’e “benzer mal veya hizmetler için iptal kararı verilemez” şeklinde yeni bir hüküm eklenmiştir. Bu hükmün, kullanımı kanıtlanmış mal/hizmetler için markanın iptal edilmesini önlemek ancak benzer mal/hizmetler için genişletilmemesi amacıyla eklendiği düşünülmektedir.

Son olarak; Yönetmelik ile iptal talepleri için ek bir ücret getirilmiştir. Daha ayrıntılı açıklamak gerekirse: iptal talepleri için başvuru ücreti daha önce belirlenmiş ve 2024^[3] ve 2025^[4] ücret tarifeleri Resmi Gazete’de ilan edilmiş olup, iptal talepleri 24 Nisan 2024 tarihinden itibaren bu başvuru ücretinin ödenmesi ile kabul edilmekteydi. Ancak, 15 Mart 2025 tarihinden itibaren başvuru ücretine ek olarak, artık iptal talebi sahiplerinin, TÜRKPATENT’in iptal talebi hakkında nihai kararını verene kadar emanet hesabında tutulacak bir emanet ücreti de ödemesi gerekecektir. TÜRKPATENT’in nihai kararı ile iptal talebinin tamamen reddedilmesi halinde, emanet hesabında tutulan ücret, marka sahibinin talebi üzerine kendisine iade edilecektir. İptal talebi tümüyle kabul edilirse, emanet hesabında tutulan ücret, iptal talebinin sahibine talebi üzerine iade edilecektir. TÜRKPATENT’in iptal talebini kısmen kabul etmesi durumunda, taraflara herhangi bir ödeme yapılmayacak ve emanet hesabında bulunan tutar TÜRKPATENT’in gelirine kaydedilecektir.

Emanet hesaba yatırılacak ücret uygulamasının, idari iptal uygulamasını suistimal ederek, gerçek marka sahiplerinin markalarını hedef alan marka gaspçılarını veya mütecavizleri caydırmak amacıyla getirildiğini düşünmekteyiz^[5]. Ayrıca bu yeni hükmü, mesnetsiz iptal taleplerinden kaynaklanabilecek Kurum’un iş yükünü de azaltacak, olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz. İlgili hükmün bu kısmı, iptal talebinde bulunanların, özellikle markaların bazı mal ve hizmetler için ciddi kullanımının olup olmadığı bilinmeyen durumlarda, markanın kayıtlı olduğu tüm mal ve hizmetler için iptal talebinde bulunmak yerine, kendileri için engel teşkil eden mal ve hizmetlere odaklanmalarını amaçlamaktadır. Ancak yine de iptal talebinin kısmen kabul edilmesi/reddedilmesi durumunda emanet ücretinin TÜRKPATENT’in gelirine kaydedilmesi uygulamasının her iki taraf için de adil/hakkaniyetli olmadığı düşünülmektedir.

2025 yılı için emanet hesabına yatırılacak ücret 23.458,33 TL (21 Nisan 2025 tarihindeki kur baz alındığında yaklaşık 535 AVRO) olarak belirlenmiştir ve bu ücret, 2025 yılı için belirlenen resmi iptal ücreti olarak belirlenen 23.458,33 TL + %20 KDV (KDV dâhil 28.150 TL, 21 Nisan 2025 tarihindeki kur baz alındığında yaklaşık 640 AVRO) ücret miktarı ile birlikte ödenmelidir. 15 Mart 2025 tarihinden itibaren yapılan iptal başvuruları için ödenmesi gereken toplam ücret 46.916,66 TL (KDV dâhil 51.605,33 TL, 21 Nisan 2025 tarihindeki kur baz alındığında yaklaşık 1.175 AVRO) olarak belirlenmiştir.

Söz konusu ek ücretin, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olan iptal talepleri için geriye dönük olarak uygulanmayacağı düzenlenmiştir; dolayısıyla, 15 Mart 2025 tarihinden önce başvurusu yapılan iptal talepleri için bu ek (emanet) ücret talep edilmeyecektir.

Değerlendirme

Her ne kadar bazı hükümlerin belirsizlikleri açıklığa -uygulama yoluyla- kavuşturulmaya muhtaç ise de yayınlanan bu Yönetmelik memnuniyetle karşılanmıştır. TÜRKPATENT’in, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih öncesinde yapılan ve henüz sonuçlandırılmamış iptal taleplerini, ve varsa eksiklikleri, talep sahibine resmi yazıyla bildirmesi ve inceleme işlemlerini en kısa sürede yeniden başlatması beklenmektedir. 10 Ocak 2024 tarihinden bu yana çok sayıda iptal talebinin sunulduğu ve bu yeni uygulamaya ilişkin yeni prosedürler söz konusu olduğu göz önünde bulundurulduğunda, TÜRKPATENT’in bir iptal talebine ilişkin prosedürleri tamamlaması ve ilgili nihai kararı bildirmesi için ne kadar süreye ihtiyaç duyacağını tahmin etmesi zordur.

Yeni uygulamanın getireceği ek mali yük göz önünde bulundurulduğunda, özellikle tanınmış markaları hedef alan, mesnetsiz iptal taleplerinin yaygın olmayacağı öngörülmektedir. Nitekim, 2025 yılı için belirlenen resmi ücret ve emanet tutarının toplamı, TÜRKPATENT’e ödenecek diğer resmi ücretler ve EUIPO’ya ödenecek resmi ücretlerle karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Dolayısıyla; olası dava masraflarına kıyasla, maliyet açısından tercih edilebilir bir masraf olması beklense de idari iptal uygulamasının toplam maliyeti, marka tescil sistemini suistimal etme niyetinde olan kişiler için caydırıcı niteliktedir.

Öte yandan, öngörülen uygulamanın kolay olması ve dava kapsamında olduğu gibi uzman incelemesine tabi olunmaması dikkate alındığında, işlemlerin mahkeme önünde görülen davalara kıyasla hızlı bir sürede sonuçlanması beklenmektedir. Ayrıca, bu uygulama dava ve itiraz süreçlerindeki savunma stratejilerinde bir araç olarak da kullanılabilecektir.

[1] https://www.worldtrademarkreview.com/article/pto-prepares-administrative-revocation-of-trademarks

[2] https://gun.av.tr/insights/articles/countdown-to-revocation-requests-at-the-tpto

[3] “Türk Patent ve Marka Kurumunca 2024 Yılında Uygulanacak Ücret Tarifesine İlişkin Tebliğ” 24 Nisan 2024 tarihinde ve 32526 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır ve iptal talebi için resmi harç 2024 yılı için 16.300,00 TL + %20 KDV olarak belirlenmiştir.

[4] “Türk Patent ve Marka Kurumunca 2024 Yılında Uygulanacak Ücret Tarifesine İlişkin Tebliğ” 31 Aralık 2024 tarihinde ve 32769 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır ve iptal talebi için resmi harç 2025 yılı için 23.453,33 TL + %20 KDV olarak belirlenmiştir.

[5] https://gun.av.tr/insights/articles/it-s-time-for-administrative-revocation-of-trademarks.

Gün + Partners bu içeriği Mar 20, 2025 tarihinde yayınlamıştır.